Jullie zijn het beste medicijn.
Ze helpen mensen beter bewegen, geven vertrouwen en maken mensen weer hoopvol: over het mooie werk van therapiedieren.
Kleine wonderen.
Soms gebeuren er kleine wonderen tijdens het werk van Anja Junkers. Als ergotherapeut hielp ze een kind met een beperking dat net naar een nieuw dorp was verhuisd.
In het begin hielden bewoners en vooral de andere kinderen afstand. Ze wisten niet zo goed hoe ze met de elektrische rolstoel en de zuurstoftank van het kind om moesten gaan. Maar tijdens het eerste bezoek aan de speeltuin, samen met Anja en haar therapiehond, veranderde alles: de spelende kinderen wilden de hond aaien en zo raakten ze in gesprek met het kind in de rolstoel. Eindelijk durfden ze te vragen wat het kind had en hoe de hond hem hielp. Vanuit de eerste kennismaking met de hond ontstonden vriendschappen die zich vanuit de kinderen ook uitbreidden naar de ouders. De hond had het ijs gebroken en ervoor gezorgd dat de hele familie zich kon aanpassen aan de nieuwe omgeving. Zonder de hond aan de zijde was dit waarschijnlijk niet gebeurd. Anja Junkers is lid van de Duitse Vereniging voor Ergotherapie en weet hoe succesvol therapiedieren kunnen zijn.
Kleine vreugde. Een bezoekhond in het bejaardentehuis zorgt voor afwisseling.
Wetenschappelijk bewezen.
Het contact met een geduldige en lieven hond kan de therapie versnellen of beter laten werken. Maar dan moeten de clienten natuurlijk wel van honden houden en zo´n therapie met een hond willen doen. Het is wetenschappelijk bewezen, dat aaien, spelen en ander contact met honden stress verminderen. Tegelijkertijd maakt het brein het hormoon oxytocine aan, wat zorgt voor een goed gevoel en de concentratie verbetert.
Dierondersteunende interventie.
Het concept achter het gebruik van therapiehonden heet Dierondersteunende Interventie. Niet alleen in de ergotherapie, maar ook in andere vakgebieden, zoals geneeskunde, psychologie, fysiotherapie, pedagogiek en maatschappelijk werk wordt gebruik gemaakt van de helende kracht van dieren. Niet alleen kinderenmaar ook volwassenen profiteren van Dierondersteunende Interventie, bijv. mensen met lichamelijke of geestelijke beperkingen, of psychische problemen zoals depressie of een posttraumatische stressstoornis (PTSS). Een bekend voorbeeld van zulke therapie is therapeutisch paardrijden. Het gaat hierbij minder om het leren paardrijden. maar juist om het contact met deze rustige en gevoelige dieren. Zelfs naar ze kijken, ze zachtjes borstelen of met het paard lopen, kan al therapeutisch werken.
Keuze van de dieren.
Welke dieren zijn eigenlijk geschikt voor de rol van dierentherapeut. Volgens de Duitse dierenbescherming zijn alleen viervoeters geschikt die al veel contact met mensen hebben gehad. Welk dier therapeuten of pedagogen kiezen, hangt af van het doel. Wilde dieren zijn niet geschikt, maar ook vluchtdieren, zoals cavia´s of konijnen zijn niet geschikt als knuffeldieren. Toch kunnen ze wel een rol spelen in therapievorm. Kinderen of volwassenen kunnen deze dieren bijvoorbeeld in hun natuurlijke groep observeren op een veilige afstand.
Op therapeutische boerderijen komen kinderen in contact met schapen en geiten.
Regels voor het inzetten van dieren.
Samen met zijn begeleider, meestal een arts, maatschappelijk werker, pedagood, ergo- of psychotherapeut, vormt de therapiehond een vast team. Hierbij is het belangrijk dat het werk van het dier nooit boven het welzijn van het dier mag staan. Voor honden raadt men aan om ze maximaal twee tot drie keer per week in te zetten voor therapie. Een werkdag duurt dan maximaal drie tot vier uur. Een therapiehond blijft natuurlijk gewoon een dier, dus moet deze ook tijd krijgen om gewoon hond te blijven. Alleen een ontspannen en gelukkige hond kan met succes bijdragen aan het welzijn van zijn patienten en hun leven een beetje beter maken.
Bezoek aan het kattenhuis.
Katten kunnen ook goed helpen als ´voorleesdier´. Verschillende dierenbeschermingsorganisaties organiseren regelmatig acties, waarbij kinderen in het dierenasiel aan katten mogen voorlezen. Het voordeel hiervan is, dat de katten niet naar school hoeven worden gebracht, wat heel stressvol kan zijn voor de dieren. De kinderen gaan gewoon in het kattenverblijf zitten en mogen de katten aaien als de dieren dat willen. Net zoals bij honden geldt voor katten dat ze alleen geschikt zijn als ze een rustig karakter hebben en goed gesocialiseerd zijn.
Alpaca´s.
Alpaca´s worden ook ingezet als dierentherapeuten, maar ze zijn niet dol op heel veel aanraking.
Toepassingsmogelijkheden van dierentherapie.
Dierondersteunende therapie: dit is therapie waarbij dieren worden ingezet om mensen te helpen met bijvoorbeeld angst, depressie of lichamelijke problemen. Denk aan paarden- of hondentherapie.
Dierondersteunende activiteiten: dit zijn leuke activiteiten met dieren, zoals wandelen met een hond, een Alpaca knuffelen of een dier bezoeken in een zorginstelling. Dit helpt vooral om mensen blijer te maken of eenzaamheid te verminderen.
Dierondersteunende begeleiding: dit gaat om hulp met dieren voor mensen die wat extra ondersteuning nodig hebben, bijvoorbeeld om beter te leren bewegen of zich fijner te voelen. Dit gebeurt vaak op zorgboerderijen of met speciale dieren zoals honden of schapen.
Dieren in het onderwijs: op scholen en kinderopvang worden dieren soms ingezet om kinderen te leren over natuur, verantwoordelijkheid of om hen te helpen zich beter te concentreren of samen te werken.
Bron: hart voor dieren / nr. 03-2025
